Kontrast:     Rozmiar tekstu: A A+ A++

Eksperci

Prof. Piotr Socha

pediatra, gastrolog

Kierownik Oddziału Gastroenterologii i Hepatologii Instytutu „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”, zastępca dyrektora ds. nauki IP-CZD

W Polsce, podobnie jak w innych krajach, poważnym problemem zdrowotnym u dzieci jest otyłość. Z otyłością u dzieci i młodzieży związane są: otyłość w wieku dorosłym, nadciśnienie tętnicze, podwyższone ryzyko miażdżycy i chorób serca w młodym wieku, cukrzyca typu II, zespół bezdechu sennego, zaburzenia układu ruchu (wady postawy), problemy natury psychologicznej: izolacja, obniżone poczucie własnej wartości, depresja, nerwowość. Do roku 2010 częstość występowania nadwagi i otyłości w Polsce osiągnęła 21–22 proc. w reprezentatywnej próbie dzieci w wieku szkolnym i w porównaniu z innymi krajami europejskimi była wysoka. Danych dotyczących częstości występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci w wieku 2–6 lat dostarczyło badanie OLA, przeprowadzone w latach 2010–2012 na reprezentatywnej próbie polskich dzieci w wieku przedszkolnym i będące największym w Polsce badaniem epidemiologicznym przeprowadzonym z zastosowaniem pomiarów antropometrycznych u dzieci w tym wieku. W przeprowadzonym badaniu stwierdzono, że częstość występowania nadwagi i otyłości (łącznie) w wieku przedszkolnym wynosiła wśród chłopców: 12,2 proc., 12,2 proc., 17,2 proc., a wśród dziewcząt: 15 proc., 10 proc., 19,1 proc., odpowiednio dla definicji IOTF, WHO, CDC, i nie różniła się istotnie w porównaniu z rówieśnikami w USA i Norwegii. Częstość występowania otyłości wśród chłopców wynosiła: 4,4 proc., 4,9 proc., 8,9 proc., a wśród dziewcząt: 3,8 proc., 3,4 proc., 7,6 proc., odpowiednio dla definicji IOTF, WHO, CDC. Częstość otyłości wśród polskich dziewcząt była wyższa w porównaniu z amerykańskimi nastolatkami. Częstość otyłości wśród polskich chłopców była wyższa w porównaniu z norweskimi rówieśnikami. Nadwaga wśród małych dzieci jest ważna nie tylko jako problem sam w sobie, lecz także ze względu na ryzyko przeniesienia BMI i nadwagi w okresie wczesnego dzieciństwa w okres dojrzewania i dorosłości. Wczesne dzieciństwo jest ważnym okresem kształtowania zachowań prozdrowotnych. Otyłość w krajach wysokorozwiniętych stanowi problem społeczny i uważana jest za jedno z zagrożeń cywilizacyjnych rozwiniętych społeczeństw. Do powstawania nadmiernej masy ciała, poza złymi nawykami żywieniowymi, przyczynia się niski poziom aktywności fizycznej. Z dotychczas opublikowanych prac wynika, że poziom aktywności fizycznej zarówno małych dzieci z innych krajów, jak i polskich dzieci w wieku przedszkolnym, jest niski. Autorzy prac wskazują na potrzebę opracowania i wdrożenia programów mających na celu zwiększenie aktywności fizycznej dzieci, z uwzględnieniem edukacji ich rodziców w tym zakresie. Wykazano bowiem, że aktywność fizyczna dzieci jest związana z aktywnością fizyczną ich rodziców. Największym badaniem w Polsce, które dostarczyło zmierzonych wartości wysokości i masy ciała wśród losowo dobranych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, jest badanie OLAF. Pomiary zostały wykonane w 416 szkołach w okresie od listopada 2007 r. do listopada 2009 r. Częstość występowania nadwagi i otyłości (łącznie) w wieku 7–18 lat wynosiła wśród chłopców: 18,8 proc., 24,6 proc., 19,3 proc., a wśród dziewcząt: 14,3 proc., 17,4 proc., 13,9 proc., odpowiednio dla definicji IOTF, WHO, CDC. Częstość występowania otyłości wśród chłopców wieku szkolnym wynosiła: 4,3 proc., 8,8 proc., 7,8 proc., a wśród dziewcząt: 2,7 proc., 4,2 proc., 4 proc., odpowiednio dla definicji IOTF, WHO, CDC. Ogólnie częstość nadwagi i otyłości była wyższa wśród chłopców w porównaniu z dziewczętami. Wśród uczniów szkół podstawowych (w wieku 7−12 lat) oszacowanie częstości nadwagi z uwzględnieniem otyłości, wyznaczone z zastosowaniem trzech definicji, było istotnie wyższe w porównaniu z nastolatkami w wieku 13−18 lat. U obu płci oszacowania częstości otyłości były istotnie niższe wśród nastolatków w porównaniu z uczniami szkół podstawowych. Wśród dziewcząt w wieku 13–18 lat, niezależnie od zastosowanej definicji, częstość występowania otyłości była niższa o prawie połowę (2–2,6 proc.) w porównaniu z chłopcami (3,4–5,1 proc.). Podobnie częstość nadwagi i otyłości razem w grupie wiekowej 13–18 lat wynosiła 10,3–13 proc. wśród dziewcząt i 14,6–19,4 proc. wśród chłopców. Co więcej, w przypadku dziewcząt w wieku powyżej 12 lat częstość występowania nadwagi i otyłości utrzymywała się na niższych poziomach, a nawet uległa obniżeniu z wiekiem. W przeciwieństwie do dziewcząt, wśród chłopców powyżej 13 lat częstość otyłości nieznacznie zwiększyła się z wiekiem. Porównując wyniki badania OLAF oraz ostatniego badania nad zachowaniami zdrowotnymi młodzieży szkolnej (HBSC 2014), można zaobserwować, że pomiędzy 2007–2009 i 2013–2014 częstość występowania nadwagi u chłopców wieku 11, 13, 15 lat zasadniczo nie zmieniła się, natomiast wśród dziewcząt w ciągu 5–7 lat zmniejszyła się z 12,7–19,7 proc. do 6,3–15,1 proc. Częstość nadwagi wśród dzieci i młodzieży w Polsce jest na podobnym poziomie jak w Belgii, Holandii, Słowacji, Szwecji. W Wielkiej Brytanii, Portugalii, Hiszpanii, Słowenii, Włoszech, Grecji i Malcie częstość występowania nadwagi w porównywalnych grupach wiekowych jest wyższa w porównaniu z Polską, natomiast w Czechach, Łotwie, Litwie, Estonii – niższa.

AKTUALNOŚCI

Wszystkie aktualności